Ogórek to jedno z najchętniej uprawianych warzyw w polskich ogrodach – zarówno przez początkujących, jak i doświadczonych ogrodników. Choć wydaje się rośliną prostą w pielęgnacji, jak sadzić ogórki to pytanie, które wciąż powraca wraz z nadejściem wiosny. Poprawna uprawa zaczyna się już na etapie wyboru odpowiedniej odmiany oraz właściwego terminu siewu. W dalszej kolejności kluczowe stają się warunki świetlne i glebowe, a także odpowiedni rozstaw sadzenia.
Czym się charakteryzują ogórki i jakie mają odmiany
Ogórek (Cucumis sativus) to roślina jednoroczna z rodziny dyniowatych, która wyróżnia się szybkim wzrostem, płożącym lub pnącym pokrojem oraz dużym zapotrzebowaniem na ciepło i wodę. Owoc ogórka, choć w kuchni traktowany jako warzywo, z botanicznego punktu widzenia jest jagodą. Ma cienką skórkę, różne ukształtowanie (od gładkiego po kolczaste) i wydłużony, cylindryczny kształt. Ogórki rosną stosunkowo szybko – od siewu do zbioru może upłynąć zaledwie 50–70 dni, w zależności od warunków i odmiany.
Jak sadzić ogórki, zależy w dużej mierze od tego, na jaką odmianę się zdecydujemy. W Polsce popularne są trzy główne grupy odmian:
-
Ogórki gruntowe – idealne do konserwowania, kiszenia i spożycia na świeżo. Są odporne na warunki polowe, często odporne na choroby, o średniej długości owocu.
-
Ogórki szklarniowe (sałatkowe) – przeznaczone głównie do uprawy pod osłonami. Mają dłuższe owoce i delikatniejszą skórkę. Często są odmianami partenokarpicznymi, co oznacza, że nie potrzebują zapylenia do wydania owocu.
-
Ogórki mini (korniszony) – drobne, bardzo smaczne, popularne zwłaszcza w przetwórstwie. Zbierane na bardzo wczesnym etapie dojrzewania.
Różnice pomiędzy tymi odmianami nie dotyczą tylko kształtu i smaku. Odmiany gruntowe najlepiej znoszą warunki polowe, ale wymagają starannie dobranej gleby. Szklarniowe potrzebują stałej, wysokiej temperatury i wilgotności, zaś korniszony mają najkrótszy czas do zbioru i sprawdzają się nawet w niewielkich uprawach pojemnikowych.
Bez względu na wybór, warto pamiętać, że czym się charakteryzuje ogórek, to nie tylko kwestia jego wyglądu, ale też fizjologii – płytki system korzeniowy, wrażliwość na przesuszenie i niska odporność na chłody determinują sposób uprawy.
Kiedy sadzić ogórki i jak przygotować rozsadę
Odpowiedź na pytanie kiedy sadzić ogórki zależy od sposobu uprawy. Można je wysiewać bezpośrednio do gruntu lub najpierw przygotować rozsadę w domu. Ten drugi sposób pozwala przyspieszyć zbiory o kilka tygodni i lepiej przygotować rośliny do wzrostu w mniej sprzyjających warunkach.
Jak sadzić ogórki z rozsady, to proces, który warto zaplanować z wyprzedzeniem:
-
Wysiew nasion do wysiewnika najlepiej przeprowadzić pod koniec kwietnia lub na początku maja.
-
Do jednej komory wysiewnika należy umieścić maksymalnie dwa nasionka. W przypadku wschodów dwóch siewek, słabszą usuwa się nożyczkami.
-
Nasiona powinny być umieszczone na głębokości około 1,5–2 cm.
-
Rozsada powinna być trzymana w temperaturze 22–25°C w dzień i minimum 18°C w nocy.
-
Pikowanie nie jest zalecane, ponieważ ogórki źle znoszą uszkodzenie korzeni.
Wysadzanie do gruntu odbywa się zwykle po 15 maja, kiedy minie ryzyko przymrozków. Rośliny należy hartować przez kilka dni, stopniowo przyzwyczajając je do warunków zewnętrznych.
Jeśli zdecydujemy się na siew bezpośredni do gruntu, najlepszy termin to druga połowa maja. Gleba powinna mieć co najmniej 16°C. To ważne, bo ogórki są wyjątkowo wrażliwe na zimno, a siew w chłodnej glebie grozi gniciem nasion i opóźnieniem wschodów.
Jak widać, kiedy sadzić ogórki, zależy zarówno od temperatury, jak i wybranego sposobu uprawy. Zawsze jednak należy pamiętać o delikatności tej rośliny – nie znosi ona przesadzania, zbyt niskich temperatur i przeciągów.
Jakie warunki nasłonecznienia i glebowe preferują ogórki
Aby ogórki rozwijały się prawidłowo i dawały obfity plon, konieczne jest zapewnienie im odpowiednich warunków środowiskowych. W pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na warunki nasłonecznienia, które mają kluczowy wpływ na wzrost i owocowanie. Jak sadzić ogórki w nieodpowiednim miejscu, to przepis na mizerny zbiór – ogórek to roślina światłolubna. Potrzebuje co najmniej 6–8 godzin bezpośredniego światła dziennie. Najlepiej rośnie w miejscach osłoniętych od wiatru, ale w pełni nasłonecznionych. Cień lub półcień skutkuje wydłużonymi pędami, małymi owocami oraz zwiększoną podatnością na choroby grzybowe.
Równie ważne są warunki glebowe, które muszą być spełnione, aby uprawa była efektywna. Gleba pod ogórki powinna być:
-
żyzna i próchniczna – najlepiej o strukturze gruzełkowatej,
-
lekko kwaśna lub obojętna (pH 6,0–7,0),
-
przepuszczalna, ale jednocześnie dobrze utrzymująca wilgoć,
-
bogata w składniki pokarmowe, zwłaszcza azot, potas i fosfor.
Jeżeli gleba jest ciężka, gliniasta lub zbita, należy ją poprawić poprzez dodanie kompostu, obornika (najlepiej dobrze przekompostowanego) lub torfu odkwaszonego. Dzięki temu korzenie będą miały swobodny dostęp do tlenu i wody, co jest kluczowe, zważywszy na fakt, że ogórki mają płytki system korzeniowy.
Przed sadzeniem warto również zadbać o strukturę podłoża. Wczesną wiosną (lub jeszcze jesienią) należy dokładnie przekopać grządkę i wzbogacić ją materią organiczną. Kompost lub dojrzały obornik należy wymieszać z ziemią na głębokość 20–25 cm. W sytuacji, gdy planujemy uprawę w skrzyniach lub donicach, kluczowe będzie zapewnienie warstwy drenażowej (keramzyt, żwir) i dobranie odpowiedniego podłoża – mieszanki ziemi warzywnej, kompostu i perlitu.
Jakie warunki glebowe preferują ogórki, to temat, którego nie można lekceważyć – nawet najlepsza odmiana i idealna rozsada nie zrekompensują błędów w przygotowaniu gleby. Roślina uprawiana w nieodpowiednim podłożu szybko zacznie wykazywać oznaki niedoborów: żółknięcie liści, zatrzymanie wzrostu czy zrzucanie zawiązków owoców.
W jakich odstępach sadzić ogórki i jaka powinna być głębokość gleby
Poprawne rozmieszczenie sadzonek ogórków to jeden z kluczowych elementów, jeśli zależy nam na zdrowych i dobrze rozwijających się roślinach. W jakich odstępach sadzić ogórki, zależy m.in. od sposobu uprawy (na podporach czy płożąco) oraz od konkretnej odmiany. Ogórki potrzebują przestrzeni nie tylko ze względu na rozmiar liści i długość pędów, ale przede wszystkim po to, by zapewnić odpowiednią cyrkulację powietrza – to skuteczny sposób na ograniczenie chorób grzybowych i poprawę kondycji całej plantacji.
Ogólne wytyczne sadzenia prezentują się następująco:
-
Odległość między roślinami w rzędzie: 35–50 cm
-
Odległość między rzędami: 80–100 cm
-
Głębokość sadzenia: do poziomu szyjki korzeniowej, czyli tak, by nie zagłębiać łodygi zbyt głęboko
W przypadku donic i grządek podwyższonych równie istotna jest minimalna głębokość gleby, w której sadzimy ogórki. System korzeniowy ogórka może sięgać nawet 25–30 cm, dlatego:
-
W donicach głębokość powinna wynosić co najmniej 35 cm
-
W grządkach podwyższonych – minimum 30 cm żyznej warstwy gleby, najlepiej z dodatkiem kompostu i materiału organicznego
Sadzenie w zbyt płytkiej doniczce lub skrzyni skutkuje słabym zakorzenieniem, szybszym przesychaniem podłoża i niższą odpornością roślin na stresy wodne i cieplne.
Jak sadzić ogórki w odpowiednich odstępach i na właściwej głębokości, to nie detal – to fundament skutecznej uprawy. Zbyt gęsto posadzone rośliny konkurują o światło i wodę, ich liście się stykają, a owoce gorzej dojrzewają. Przewiewna, dobrze rozplanowana przestrzeń to inwestycja w zdrowe, obficie plonujące krzewy.
